Azizullo
Ma'nosi
Bu ism arabchadan kelib chiqqan bo‘lib, ikkita muhim elementdan tashkil topgan qo‘shma nomdir. Birinchi qismi, 'Aziz' (عزيز) arabcha so‘z bo‘lib, “qudratli, kuchli, qadrli, sevimli, e’zozlangan yoki olijanob” degan ma’nolarni anglatadi va Allohning 99 ismidan biri hisoblanadi. Ikkinchi elementi, 'ullo' ('ullah'ning bir varianti) “Xudoning” yoki “Allohning” ma’nosini bildiradi, shu tariqa ismning to‘liq ma’nosini “Allohning sevimli bandasi”, “Allohning aziz bandasi” yoki “Allohning qudratlisi” kabi ifodalaydi. Bu ism qadr-qimmat, kuch-quvvat va yuksak ehtiromga sazovor bo‘lgan, ko‘pincha ilohiy marhamat yoki barakaga ega shaxsni anglatadi.
Faktlar
Bu ism arab tilidan kelib chiqqan qoʻshma teoforik ism boʻlib, asosan Markaziy Osiyoning fors va turkiy tilli mintaqalarida, xususan, Tojikiston va Oʻzbekistonda qoʻllaniladi. Uning tuzilishi ikki qudratli unsurning birikmasidan iborat. Birinchi qismi, “Aziz”, arab tilidagi `ع-ز-ز` (`'ayn-zay-zay`) oʻzagidan olingan boʻlib, qudrat, kuch, sharaf, aziz yoki sevikli boʻlish kabi maʼnolarni anglatadi. “Al-Aziz” (Qudratli) Islomda Allohning 99 ismidan biri boʻlib, bu ismga muhim diniy ahamiyat baxsh etadi. Ikkinchi qismi, “-ullo”, arabcha “Alloh” (Xudo) soʻzining mintaqaviy lingvistik moslashuvidir. Aynan shu “-o” qoʻshimchasi tojik va oʻzbek tillari uchun xos xususiyat boʻlib, unda Abdulloh va Nasrulloh kabi ismlar Abdullo va Nasrullo shaklida aytiladi. Natijada, toʻliq maʼnosi “Allohning qudratlisi”, “Alloh tomonidan sharaflangan” yoki “Alloh uchun aziz” deb tarjima qilinadi. Uning qoʻllanilishi islomiy anʼanalarning Markaziy Osiyo mahalliy tillari bilan chuqur tarixiy va madaniy sintezini aks ettiradi. Bolaga bu ismni qoʻyish — eʼtiqod belgisi boʻlib, ota-onaning uni Alloh himoya qilishi va u kuch, qadr-qimmat va yuqori baholanish kabi ilohiy sifatlarni oʻzida mujassam etishiga boʻlgan umidini ifodalaydi. Bu shaxsni fors va turkiy dunyolarida asrlar davomida islom taʼsirida shakllangan madaniy oʻzlikka mustahkam bogʻlaydi.
Kalit so'zlar
Yaratilgan: 9/29/2025 • Yangilangan: 9/30/2025