Айсулуу
Маъно
Айсулув номи занонаи асли туркӣ буда, асосан дар фарҳангҳои ӯзбекӣ ва дигар Осиёи Марказӣ истифода мешавад. Ин ном аз решаҳои туркии *ай*, ки маънояш «моҳ» аст, ва *сулу(в)*, ки ба «зебо» тарҷума мешавад, иборат аст. Дар якҷоягӣ, ном ба маънои аслӣ «зебоии моҳ» ё «мисли моҳ зебо» аст. Ин ном сифатҳои назокати осмонӣ, дурахшиш ва зебоии фавқулоддаро ифода карда, дорандаи онро бо сифатҳои мақбул ва дурахшони моҳ алоқаманд мекунад.
Фактҳо
Ин номи занона аслан туркӣ буда, асосан дар саросари Осиёи Марказӣ вомехӯрад. Ин номи мураккаб буда, ду унсури гуногуни забониро ба таври зебо муттаҳид мекунад. Ҷузъи аввал, «Ой», калимаи туркӣ ба маънои «моҳ» аст. Дар фарҳангҳои туркӣ, моҳ рамзи амиқ буда, на танҳо нури осмонӣ, балки зебоии ором, покӣ ва назокатро ифода мекунад. Ҷузъи дуюм, «сулу(в)», калимаест, ки маънояш «зебо», «дилрабо» ё «нозанин» аст. Ин унсур худ ба калимаи «су», яъне «об» иртибот дорад ва ба ин васила мафҳумҳои дуюмдараҷаи шаффофият, равонӣ ва покии ҳаётбахшро ба вуҷуд меорад. Вақте ин ду ҷузъ якҷоя мешаванд, ном маънои шоирона ва пур аз орзуҳоро пайдо мекунад, аз қабили «зебоии моҳтобӣ» ё «зебо чун моҳ». Истифодаи ин ном дар кишварҳое чун Ӯзбекистон, Қазоқистон, Қирғизистон ва дар байни халқҳое ба мисли қароқалпоқҳо аз мероси муштараки минтақавӣ шаҳодат медиҳад. Он намунаи классикии анъанаи номгузории туркӣ мебошад, ки аксаран аз табиат ва кайҳон барои эҷоди номҳои таъсирбахшу маҷозӣ илҳом мегирад. Бо ин ном гузоштан ба духтар орзуи қавӣ барои доштани хислати нарм, дурахшон ва шоистаи таҳсин, монанди сифатҳои гиромии моҳ, иброз мегардид. Гарчанде ки решаҳои қадимӣ дорад, ин ном дар замони муосир як интихоби азиз ва машҳур боқӣ монда, соҳибашро ба таърихи ғании забоншиносӣ, ки ифодаи шоирона ва рамзҳои табииро қадр мекунад, мепайвандад.
Калимаҳои калидӣ
Эҷод шуд: 9/29/2025 • Навсозӣ шуд: 9/29/2025